Verschil burn-out en overspannen

De laatste jaren hoor je steeds vaker dat mensen last hebben van een burn-out. Dit terwijl je vroeger juist veel vaker hoorde dat iemand overspannen was. Maar betekent dit dat wat vroeger gekenmerkt werd als overspannenheid, tegenwoordig een burn-out heet? Of zit er wel degelijk een verschil tussen een burn-out en overspannen zijn? In deze blog leggen we je graag uit wat het verschil is. Weten of je overspannen bent of een burn-out hebt is namelijk belangrijk voor het bepalen wat voor hulp je nodig hebt. Daarnaast kan het ook bepalend zijn voor hoe je met verschillende facetten in het leven omgaat zoals bijvoorbeeld je werk of andere activiteiten die je doet. Wil jij weten waar je staat? Lees dan snel verder!

Overspannen zijn is de voorloper van een burn-out

Het verschil tussen een burn-out en overspannen zijn is dat overspannenheid de voorloper is van een burn-out. Het proces van een burn-out begint altijd met stress. En voor een korte periode stress ervaren is geen probleem. Wanneer het wel een probleem wordt is wanneer stress voor langere tijd aanblijft en het zenuwstelsel overprikkeld raakt. Wanneer stress te lang aanblijft en je fysiek, mentaal en emotioneel te lang op spanning staat, raak je overspannen. Veel mensen geven aan bij een bepaalde mate van stress goed te functioneren. In de fase van overspannen zijn wordt functioneren steeds moeilijker. En wanneer je niet drastisch iets veranderd tijdens een periode van overspannenheid, raak je in een burn-out. Dit gebeurt wanneer je gedurende lange tijd meer energie vraagt van je lichaam dan dat het aan energie heeft.

Waarom is het belangrijk het verschil te weten een tussen burn-out hebben en overspannen zijn?

Nu je weet wat het verschil is tussen een burn-out en overspannen zijn, is het ook belangrijk om te weten in welke fase je zit. Dit is belangrijk om te weten zodat je weet welke maatregelen je het beste kan nemen om ervoor te zorgen dat een overspannenheid niet resulteert in een burn-out. Of wanneer je nog in de stress fase zit, dat je niet overspannen raakt. Om het verschil zelf te merken is vaak moeilijk. Dit heeft ermee te maken dat je al voor een langere periode over je eigen grenzen heen bent gegaan. Door het negeren van je grenzen wordt het ook steeds moeilijker om aan te voelen hoe vermoeit je lichaam is en welke symptomen je ervaart.  Om te bepalen in welke fase jij zit, is het belangrijk eerst je symptomen te gaan leren herkennen.

De verschillende symptomen van een burn-out en overspannen zijn

Om te weten in welke fase jij je op dit moment bevindt, helpt het om de verschillende symptomen te weten die bij een burn-out horen of bij overspannenheid. Verschillende symptomen kunnen zowel bij burn-out voorkomen als bij overspannenheid. Het verschilt echter in welke mate dat de symptomen voorkomen. Vermoeidheid komt bijvoorbeeld zowel bij overspannenheid voor als bij burn-out. Echter is vermoeidheid bij overspannen zijn bijvoorbeeld niet uitgerust wakker worden. Bij burn-out is vermoeidheid extreme vermoeidheid waarbij je 2 uur moet rusten na een inspanning van 15 minuten. Hieronder vind je een opsomming van de verschillende symptomen die voorkomen bij burn-out en bij overspannen zijn. Dit zijn de meest voorkomende. Er kunnen nog veel meer symptomen zijn die niet in de lijst staan.

Symptomen van een burn-out

• Snel geïrriteerd
• Extreme vermoeidheid, ook na rust
• Angst- of depressieve gevoelens
• Nachtmerries over het werk
• De week draait om werk, de avonden en weekenden zijn er om uit te rusten voor het werk
• Tegen activiteiten buiten het werk opzien
• Afschalen van activiteiten uit de overtuiging dat rust het belangrijkste is
• Toeleven van vakantie naar vakantie
• Snel emotioneel overprikkeld

Symptomen bij overspannen zijn

• Veel nadenken over het werk
• Moeilijker af kunnen schakelen van het werk of gedachten kunnen verzetten
• Toeleven van weekend naar weekend
• Gevoel minder de controle te hebben over zaken
• Meer moeite ervaren met concentratie
• Minder plezier halen uit activiteiten die voorheen veel plezier gaven
• Verstoorde nachtrust (moeilijk inslapen of vaker wakker gedurende de nacht)
• Fysieke klachten als hoofdpijn, kramp in armen, benen of kuiten of maag-/darmklachten
• Meer moeite met het vasthouden van informatie of zich dingen herinneren

Tips bij het bepalen of je overspannen bent of een burn-out hebt.

De kans is groot dat je voor jezelf nu wil bepalen waar dat je zit. Ervaar je nu een hoge mate van stress, ben je overspannen of zit je echt in een burn-out. Hieronder vind je een stappenplan wat je kan volgen om erachter te komen waar voor jou het verschil tussen burn-out en overspannenheid zit. Vanuit daar kan je bepalen welke stappen je het beste kan ondernemen om eventueel erger te voorkomen. Wanneer je onderstaand stappenplan en de eventuele tips volgt, krijg jij een duidelijk beeld van waar jij op dit moment staat.

1.      Maak een tijdlijn

Vaak heb je niet door hoe lang je al rondloopt met overmatige stress of spanningen. Om erachter te komen of je nog in de stressfase zit, overspannen bent of een burn-out hebt, helpt het om een tijdlijn te maken. Begin de tijdlijn op een moment waarvan je zeker weet dat je nog geen klachten had. Soms kan dit enkele weken of maanden geleden zijn. In veel gevallen is het echter zo dat de klachten zich over meerder jaren ontwikkeld hebben.

Om een tijdlijn te maken pak je een stuk papier, bij voorkeur een a4 formaat of groter. Leg het papier horizontaal neer een teken een lijn over de hele breedte van het papier. Zet aan het begin van de lijn de datum of het jaartal waarin je zeker weet dat je nog geen klachten had. Zet aan het einde van de lijn de datum van het moment dat je de tijdlijn gaat maken.

2.      Gebeurtenissen invullen op de tijdlijn

In de periode van het moment dat je geen klachten had tot het moment dat je de tijdlijn maakt, heb je verschillende dingen meegemaakt. Door de gebeurtenissen naar boven te halen en in chronologische volgorde op papier te zetten, krijg je een helder beeld van wat er de afgelopen periode gebeurd is. Dit is belangrijk omdat het makkelijker is om bepaalde symptomen te koppelen aan bepaalde gebeurtenissen die je meegemaakt hebt.

Zet op de tijdlijn die je bij stap 1 gemaakt hebt verschillende gebeurtenissen die naar boven komen als je aan die periode denkt. Zet daarbij de gebeurtenissen in chronologische volgorde op de lijn. Je hoeft hierbij nog geen rekening te houden met het verschil in symptomen tussen burn-out of overspannenheid.

3.      Symptomen omschrijven bij de verschillende gebeurtenissen of periodes

Je hebt nu een tijdlijn met daarop verschillende gebeurtenissen die allemaal chronologisch op de tijdlijn staan weergegeven. In deze stap ga je bij de verschillende gebeurtenissen de symptomen opschrijven die je in die periode ervaren hebt. Het is daarbij belangrijk om goed terug te denken aan de verschillende periodes en goed stil te staan bij wat er gebeurde en hoe jij daar fysiek, mentaal en emotioneel op reageerde. Het helpt daarbij om de symptomen die je nu ervaart op te schrijven en terug te kijken wanneer deze zijn ontstaan en op welke momenten welke symptomen erbij kwamen.

4.      Het verschil tussen burn-out en overspannen zijn bepalen

Wanneer je de tijdlijn compleet hebt is het moment gekomen om voor jezelf te bepalen waar dat je zit: heb je een burn-out of ben je op dit moment nog overspannen. Om dit te bepalen ga je de symptomen die je op dit moment ervaart opschrijven. Deze mag je neerzetten aan het einde van de tijdlijn die je gemaakt hebt. Wanneer je het lijstje compleet hebt ga je alle symptomen die op de tijdlijn staan een cijfer geven. Geef de symptomen een cijfer van tussen de 1 en de 10. Een 1 geef je wanneer het symptoom niet ernstig aanwezig was en een 10 wanneer deze wel ernstig aanwezig was.

5.      Conclusie: burn-out of verspannen zijn

Je kan het verschil tussen een burn-out en overspannenheid bepalen aan de hand van de symptomen die je aan het einde van de tijdlijn opgeschreven hebt. Vergelijk de symptomen met de symptomen van burn-out en de symptomen van overspannen zijn. Met welk lijstje komen jouw symptomen het meeste overeen? Kijk daarnaast ook naar het cijfer dat je het symptoom gegeven hebt en hoe de ernst ervan zich gedurende de tijd ontwikkeld heeft. Zijn de symptomen die jij ervaart meer vergelijkbaar met de symptomen overspannenheid dan van burn-out? Of zijn de symptomen vergelijkbaar met die van een burn-out en is het gemiddelde cijfer van de ernst van de symptomen tussen de 5 en de 7? Dan is de kans groot dat je overspannen bent. Zijn de symptomen die je opgeschreven hebt vergelijkbaar met de symptomen van een burn-out met een gemiddeld cijfer van 8 of hoger? Dan is de kans groot dat je een burn-out hebt.

Hoe nu verder?

Wij hopen dat deze blog je meer inzicht heeft gegeven in het verschil tussen burn-out en overspannen zijn. Maar in welke fase je ook zit, als je hinder ondervindt van de klachten die je ervaart is het sowieso verstandig om hulp te zoeken bij een psycholoog of coach. Daarnaast zijn er ook online trainingen beschikbaar die je kunnen helpen.